Engelli hakları nelerdir?
Engelli vatandaşların hakları 5378 sayılı Engelli Hakları Kanunu ile düzenlenmiştir. Yasa haricinde bulunan yardım, indirim ve diğer haklar ilgili kurum, kuruluş veya yerel yönetimler tarafından belirlenmektedir. Engellilerin;
• 2022 Aylık Hakkı
• Gelir Vergisi İndirimi
• Emlak Vergisi İndirimi
• Özel Tüketim Vergisi İndirimi (ÖTV)
• Gümrük Vergisi İndirimi
• Tıbbi, Medikal Ve Eğitim Araç Gereçleri İçin KDV İndirimi
• Evde Bakım Aylığı
• EKPSS/Kura ile Atama Hakkı
• Engelli İş Kurma Projeleri
• Korumalı İşyeri Projeleri
• Engelli Kimlik Kartı Hakkı
• Engelli Park Yeri Kullanım Kartı
• Ulaşım İndirimleri Hakkı
• Muhtaç Aylığı (Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından)
• Elektrik, Su, Doğalgaz ve Gsm tarife indirimleri (Kurum İnisiyatifi Dahilinde)
• Engelliler için AÖF Harç İndirimi Hakkı
• Müze ve Ören Yerleri İndirim Hakkı
• Rehabilitasyon Merkezlerinden Yararlanma vb. hakları vardır.
Soru 2: Engelli 18 yaşın altında ise hakları nelerdir?
18 yaşın altında olan engelliler hukuki işlemleri kendilerine vasi tayin edilen kişiler vasıtasıyla gerçekleştirmektedirler. Vasi tayini gerektirmeyen işlerde ise diğer engellilerin sahip olduğu tüm haklardan yararlanabilmektedirler.
Soru 3: Gelir vergisi indirimi nasıl olmaktadır ve nereye başvuru yapabilirim?
Çalışma gücünün asgari %80’ini kaybetmiş bulunanlar birinci derece engelli, asgari %60’ını kaybetmiş bulunanlar ikinci derece engelli, asgari %40’ını kaybetmiş bulunanlar ise üçüncü derece engelli sayılmaktadır. Buna göre engellilik indirimi, çalışma gücü kaybı olanların ücret ve/veya kazançlarına, girecekleri derecelere göre belirlenen miktarda indirimin uygulanmasıdır.
Gelir Vergisi Kanununa göre engellilik indirimi uygulamasından;
-Engelli ücretli,
-Bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan ücretli,
-Engelli serbest meslek erbabı,
-Bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan serbest meslek erbabı,
-Basit usulde vergilendirilen engelliler yararlanmaktadır.
Engellilik indiriminden yararlanmak isteyen engelliler Vergi Dairesi Başkanlığı olan illerde ilgili Grup Müdürlüğüne, Vergi Dairesi Başkanlığı olmayan illerde ise Defterdarlıklara (Gelir Müdürlüğüne), Bağımsız Vergi Dairesi bulunan ilçelerde Vergi Dairesi Müdürlüğüne, Vergi Dairesi bulunmayan ilçelerde ise Mal Müdürlüklerine başvurabilirler.
Soru 4: Emlak vergisi indirimi nasıl olmaktadır ve nereye başvuru yapabilirim?
Emlak vergisinde, malul ve engellilere vergi açısından sağlanan imkân;indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasıdır. Emlak Vergisi Kanununun değiştirilen 8 inci maddesine göre; Türkiye sınırları içinde brüt 200 m2’yi geçmeyen tek meskene veya tek meskende hisseye sahip olan (intifa hakkına sahip olunması hali dahil) engelliler, indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasından yararlanarak emlak vergisi ödemeyeceklerdir.
Engelli kimlik kartı sahibi mükellefler, engelli kimlik kartlarını belediyede ilgili görevliye ibraz etmek ve 57 Sıra No.lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği ekinde yer alan “Tek Meskeni Olan (İntifa Hakkına Sahip Olanlar Dahil) Engellilere Ait İndirimli Bina Vergisi Formu” na (Ek:5) engelli kimlik kartı fotokopisini eklemek suretiyle indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasından yararlandırılacaklardır. Bu durumdaki mükelleflerden ayrıca tam teşekküllü devlet hastanesinden alınmış sağlık kurulu raporu istenilmeyecektir.
Engelli kimlik kartı sahibi olmayan mükellefler ise sağlık kurulu raporunun aslını veya onaylı örneğini belediye görevlisine ibraz etmek ve 57 Sıra No.lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği ekindeki “Tek Meskeni Olan (İntifa Hakkına Sahip Olanlar Dahil) Engellilere Ait İndirimli Bina Vergisi Formu” nun ekine raporun fotokopisini eklemek suretiyle indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasından yararlanabileceklerdir.
Engellilik indiriminden yararlanmak isteyen engelliler istenen belgelerle birlikte Vergi Dairesi Başkanlığı olan illerde ilgili Grup Müdürlüğüne, Vergi Dairesi Başkanlığı olmayan illerde ise Defterdarlıklara (Gelir Müdürlüğüne), Bağımsız Vergi Dairesi bulunan ilçelerde Vergi Dairesi Müdürlüğüne, Vergi Dairesi bulunmayan ilçelerde ise Mal Müdürlüklerine bir dilekçe ile başvuru yapabilirler.
Soru 5: Özel Tüketim Vergisi prosedürü nasıldır? (%90 altı ve %90 üzeri)
Engel Oranı %90’ın üzerinde olan engelli bireyler için iki tür ÖTV indirimi uygulaması vardır.
Birincisi, Taşıtta Tadilat Aranmayan İstisna Uygulamasıdır:
-1600 cm³ veya altında motor silindir hacmine sahip binek otomobil, panelvan, pick-up, arazi taşıtı, ATV, jeep, steyşın vagon, vb. taşıtların,
-2800 cm³ veya altında motor silindir hacmine sahip van, panelvan, kamyonet, pick-up, vb. taşıtların,
-87.11 tarife pozisyonunda yer alan, motor silindir hacmine bakılmaksızın, motosikletlerin engellilik derecesi %90 veya daha fazla olan engelliler tarafından beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı ÖTV’den müstesnadır. Bu istisnadan yararlanmak için, taşıtın özel tertibatlı olması, engellinin taşıtı bizzat kullanması şartı aranmaz.
İkincisi ise, Taşıtta Tadilat Aranan İstisna Uygulamasıdır:
-Yük taşımasında kullanılıp azami ağırlığı 3,5 tonu aşmayan ve yolcu taşıma kapasitesi istiap haddinin %50'sinin altında olan taşıtların,
-Sürücü dâhil 9 kişilik oturma yeri olan taşıtların engellilik durumlarının taşıtları bizzat kullanamayacak ve sürekli olarak tekerlekli sandalye veya sedye kullanmalarını gerektirecek nitelikte olduğunu, yetkili sağlık kurumundan alınmış engelli sağlık kurulu raporuyla tevsik eden ve engellilik derecesi %90 veya daha fazla olan engelliler tarafından, beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı ÖTV’den istisna edilmiştir. Taşıtta, ilk iktisaptan önce tekerlekli sandalye veya sedye ile binilmesine ve seyahat edilmesine uygun tertibat yaptırılması zorunludur.
Engellilik derecesi %90’ın altında olan engelli bireylerin taşıt alımlarında istisna uygulaması için taşıtın özel tertibatlı olması, engelli tarafından bizzat kullanılabilecek durumda olması şarttır.
Engellilik derecesi %90'ın altında olanlarda aranan şartları haiz olmak koşuluyla belli bir engellilik derecesine sahip olunması şartı aranmaz.
Soru 6: Gümrük Vergisi indirimi nasıl olmaktadır ve nereye başvuru yapabilirim?
Gümrük Kanununda malul ve engellilerin kullanımına mahsus eşyanın gümrük vergilerinden muaf olduğu belirtilmiştir.
Görme engelliler hariç olmak üzere, malul ve engellilerin hayatlarını idame ettirmesi için kişisel kullanımlarına mahsus özel surette imal edilmiş olup, engelli kişilerin bizzat kendileri tarafından veya engelli kişilere yardım sağlanması amacına yönelik olarak vakıflar ve kamu yararına çalışan dernekler ile resmi kurumlara karşılıksız gönderilen ve ücretsiz dağıtılmak üzere belirtilen dernek, vakıf ve resmi kurumlar tarafından serbest dolaşıma sokulan motorlu veya motorsuz koltuk, bisiklet ve diğer eşyaya, malul ve engelli kişinin araca binip inmesiyle taşınmasını kolaylaştırıcı tertibatı bulunan motorlu kara nakil vasıtalarına gümrük vergilerinden muafiyet uygulanır.
Özel tertibatlı otomobil ile bizzat engelli kişi tarafından kullanılamayan araç için, araç Türkiye’ye getirilmeden önce engelli kişiler veya bunlar hesabına bu kişinin vekil tayin ettiği ve Türkiye Gümrük bölgesinde yerleşik kişiler tarafından Ankara Gar Gümrük Müdürlüğüne müracaat edilir.
Başvuru sırasında; engellilik durumunu gösteren sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kurumlarından alınmış heyet raporunun aslı (ve bir örneği), • Bizzat engelli kişi tarafından kullanılacak araç için H sınıfı sürücü belgesi (aslı ve bir örneği), • Nüfus cüzdanı örneği, • Adına ithalat yapılacak engelli kişinin hukuki tasarruf ehliyetinin bulunmaması halinde vasilik belgesi gerekmektedir.
Ankara Gar Gümrüğünden olumlu komisyon/heyet raporu alınması halinde ve ithalat işlemlerinin gerçekleştirilmesi sırasında aranacaktır.
Engelli kişiler; mülkiyetlerinde Gümrük Vergisi ödemeden ithal edilmiş özel tertibatlı otomobil, minibüs ve motosiklet kayıtlı olduğu sürece ve bunların fiilen ithal edildiği tarihten itibaren 5 (beş) yıl geçmedikçe, bu taşıtları satamaz ve yeniden aynı şekilde muafiyet kapsamında otomobil, minibüs ve motosiklet ithal edemezler.
Soru 7: Tıbbi, medikal ve eğitim araç gereçleri için indirim nasıl olmaktadır ve nereye başvuru yapabilirim?
Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Talimatı gereğince ödeme yapılır. İhtiyaç duyulan araç ve gereçlerin doktor raporu ile belgelendirilmesi gerekmektedir. Belgesini alan kişiler araç-gereçlerin satıldığı firmalarca satın alma işlemlerini gerçekleştirebilirler.
Soru 8: Engelli Gündüzlü Bakım Merkezlerinden nasıl faydalanılabilir? Hangi illerde bulunmaktadır?
Engelli gündüzlü bakım merkezlerinden yararlanmak isteyen aileler bulunduğu ildeki ASPB il müdürlüklerine ya da o ildeki gündüzlü bakım merkezine başvururlar. Engelli gündüzlü bakım merkezleri İstanbul, Trabzon, Kocaeli, Adana, Sakarya, Kırklareli, Osmaniye, Isparta ve Muğla illerimizde hizmet vermektedir.
Soru 9: Özel Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerinde kalan, geliri olup ancak geliri Özel Bakım Merkezinin tutarını karşılayamıyor ise ne kadarını ASPB karşılar?
Geliri olan engellinin özel bakım merkezinden bakım hizmeti alabilmesi için her türlü gelirleri toplamı hanedeki kişi sayısına bölündüğünde kişi başı gelir asgari ücretin 2/3’ünden az olması halinde bu engellinin bakım ücreti ASPB tarafından karşılanır. Kişiden ayrıca bir ücret alınmaz.
Soru 10: ÖTV indirimli araç alındığında engellinin vefatı gerçekleştiğinde araç miras durumuna mı düşer?
İlk alımında istisna uygulanan söz konusu taşıt araçlarının veraset yoluyla intikallerinde ÖTV’nin sonradan tahsili yoluna gidilmeyecektir. Bu taşıt araçlarının veraset yoluyla ÖTV uygulanmaksızın varislere intikal etmesi ve murisin istisnadan yararlandığı tarihten itibaren 5 yıllık sürenin bitimine kadar varisler adına kayıt ve tescilli kalmak koşuluyla üçüncü kişilere satışında da ÖTV uygulanmayacaktır.
Soru 11: Kamu kurumunda çalışan bakmakla yükümlü olduğu ağır engellisi bulunan (eş, çocuk, anne, baba) kişilerin günlük izin hakları var mıdır?
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104. Maddesine göre; “Memurlara; en az yüzde 70 oranında engelli ya da süreğen hastalığı olan çocuğunun (çocuğun evli olması durumunda eşinin de en az yüzde 70 oranında engelli olması kaydıyla) hastalanması hâlinde hastalık raporuna dayalı olarak ana veya babadan sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar mazeret izni verilir.
Soru 12: Engelli Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerinde kalan engellilerin hastane ortamında tedavisi amaçlı yanına kurum tarafından refakatçi verilebilir mi?
Hastane bu engelli için refakatçi talep etmişse verilir.
Soru 13:Engellilere yönelik güncel iş kurma projeleri nelerdir?
Engelli ve Eski Hükümlü Çalıştırmayan İşverenlerden Kesilen Ceza Paralarını Kullanmaya Yetkili Komisyon tarafından “Engelli ve Eski hükümlü Çalıştırmayan İşverenlerden Ceza Olarak Kesilen Paraları Kullanmaya Yetkili Komisyonun Kuruluşu ile Çalışma Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik “ uyarınca engelli istihdam etme sorumluluğunu yerine getirmeyen işverenlerden toplanan ceza paraları engellilerin kendi işini kurmaları, engellinin iş bulmasını sağlayacak destek teknolojileri, engellinin işe yerleştirilmesi, engelli bireyin işe ve işyerine uyumunun sağlanması ve bu gibi projelerde engeli bireye hibe desteği olarak tahsis edilmektedir.
Soru 14: Engelli kimlik kartı başvurusunda Engelli Sağlık Kurulu Raporlarının aslı mı, aslı gibidir onaylısı mı gerekir?
Engelliler için kimlik kartı alma talebi ile il müdürlüğüne giden engelli sağlık kurulu raporunun aslı ile birlikte aslı gibidir onaylı örneğini birlikte götürmesi gerekmektedir. Aslını gören il müdürlüğü personeli, aslı gibidir onaylı örneğini alarak bu evrak ile işlem yapmaktadır.
Soru 15: Kişi engelli kimlik kartı başvurusunu ikamet ettiği ildeki kurumlara mı yapmalıdır?
Engelli birey Engelliler İçin Kimlik Kartı alabilmek için ikamet ettiği ilin Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne müracaat etmelidir.
Soru 16: Engelli Park Yeri Kullanım Kartları hangi şartlarda verilmektedir?
Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 53 üncü maddesinde “Talep halinde, trafik denetleme kuruluşları tarafından engellilerin araçları için ayrılmış park yerlerinden istifade etmeleri amacıyla, engellilere ve gazilere park kartı verilir. Park kartlarının verilmesi, kullanılması ve iptaline dair usul ve esaslar Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir.” hükmü yer almaktadır.
Yönetmeliğin 53 üncü maddesi kapsamında adına tescil edilmiş aracı bulunan veya “H” sınıfı sürücü belgesi olan engelliler ile gazilerin Trafik Denetleme Şube Müdürlüklerine / Büro Amirliklerine müracaat etmeleri gerekmektedir.
a) “H” sınıfı sürücü belgesi olan,
b) Adına tescilli engelli aracı olan,
c) Gazilik belgesi olan,
kişiler, Trafik Denetleme Şube Müdürlüklerine ve Büro Amirliklerine müracaat etmeleri halinde Engelliler için Park kartı düzenlenmektedir.
Soru 17: Korumalı İşyerleri Projesi devam etmekte midir?
Korumalı iş yerleri projesi devam etmektedir. İstihdamı güç olan zihinsel veya ruhsal engelli bireyler için Korumalı İşyerleri açılması konusunda yasal düzenlemeler yapılmıştır. 4857 sayılı İş Kanunun 30. maddesine göre korumalı iş yerlerinde çalışan engellilere ve işverene ücret desteği sağlanmaktadır. Korumalı iş yerleri destek projesi kapsamında hazırlanacak projeler İşkur Para Cezaları Komisyonunca desteklenmektedir.
Soru 18: Engelliler için elektrik, su, doğalgaz indirimleri kurum inisiyatifi dahilinde midir?
Engelliler için elektrik, su ve doğalgaz indirimleri kurum insiyatifindedir.
Soru 19: Engelli kimlik kartında refakatçi ibaresi olan engellilerin refakatçileri nelerden yararlanmaktadır?
Engelliler İçin Kimlik Kartında refakatçi ibaresi olan engellilerin refakatçileri Ücretsiz veya İndirimli Seyahat hakkından faydalanabilir.
Soru 20: Müze, ören yerleri ve milli parklara giriş engellilere ücretsiz mi yoksa indirimli midir?
Engelliler için müze ören yerleri ve milli parklara giriş ücretsizdir. Müze ve ören yerlerine, engelliler ile bir refakatçisi, gaziler, şehit ve gazilerin eş ve çocukları, 65 yaş ve üstü Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları kimliklerini ibraz etmek suretiyle ücretsiz biletle girmektedirler.
Soru 21: Engelli Sağlık Kurulu Raporu almak için yaş sınırı var mıdır?
Engelli Sağlık Kurulu raporu almak için yaş sınırı şartı aranmamaktadır.
Soru 22: Şehirlerarası yolculuklarda engellinin refakatçisi indirimden yararlanabilir mi?
Sadece engelli bireyler için şehirlerarası yolcuklarda indirim bulunmaktadır.
Soru 23 - Yurtdışında Yaşayan Türk Vatandaşı, Yaşadığı Ülke Makamlarınca Düzenlenen Engelli Sağlık Kurulu Raporu ile Engelli Kimlik Kartı Alabilir Mi?
Yabancı ülkede yaşayan Türk vatandaşlarımızın yaşadığı ülke makamlarınca verilmiş olan engelli sağlık kurulu raporu Türkiye’de geçerli değildir. Engelli kimlik kartı almak üzere, mevzuat gereği yetkili hastanelere müracaat ederek yeniden engelli sağlık kurulu raporu almaları gerekmektedir.
Soru 24: Belediyelerin Şehir İçi Ulaşımda Engelli Kişilere Sağladığı Ücretsiz/İndirimli Seyahat Hakkı İle Diğer Bazı İndirim Ve Kolaylıklar Nasıl Uygulanmaktadır?
Şehir içi toplu taşıma araçları engelli vatandaşlara ve ağır engelli olan engellilerin refakatçilerine ücretsizdir.
Soru 25: Şehirlerarası Yolcu Otobüslerinde Engellilere İndirim Nasıl Uygulanmaktadır?
Şehirlerarası yolcu otobüslerinde engelli vatandaşlara %30 indirim yapılmaktadır.
Soru 26 - Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Tarafından Engellilere İndirim Nasıl Uygulanmaktadır?
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Engelli vatandaşlarımıza ve refakatçilerine ücretsizdir.
Soru 27 - Türk Hava Yolları Tarafından Engellilere İndirim Nasıl Uygulanmaktadır?
Türk Hava Yolları, yüzde 40 ve üzeri oranda engelli olan yolculara, uygulanabilir ücretler üzerinden tüm iç hatlarda yüzde 20 ve dış hatlarda yüzde 25 indirim sağlamaktadır. İndirimden faydalanmak isteyen % 40 ve üzeri oranda engelli kişilerin, engelli kimlik kartı veya sağlık kurulu raporu veya ''Engelli'' ibaresi bulunan nüfus cüzdanlarını ibraz etmeleri gerekmektedir. Ayrıca, 'refakatçi ile seyahat etmelidir' ibaresi bulunan doktor raporunun ibraz edilmesi halinde, engelli yolcu ile aynı seferde seyahat edecek bir refakatçisine tüm iç ve dış hatlarda uygulanabilir ücretler üzerinden indirim sağlanmaktadır.
Soru 28- Milli Parklar, Tabiatı Koruma Alanları Ve Tabiat Parklarına Girişinde Engellilere İndirim Nasıl Uygulanmaktadır?
Engelliler, harp malulü ve gaziler ile bunların eşleri, çocukları ve anne babalarından, kimliklerini ibraz etmek suretiyle milli parklar, tabiatı koruma alanları ve tabiat parklarına girişte ücret alınmamaktadır.
Soru 29- GSM Şebekelerinde (Cep Telefonlarında) Uygulanan İndirimli Tarife Nasıldır?
GSM operatörleri tarafından engelli kişilere özel tarifeler uygulanmaktadır.
Soru 30: Engelli kuruma yerleştiğinde Engelli Aylığı kesilir mi?
Engelli kuruma yerleştiğinde engelli aylığı kesilmeyebilir. Engelli aylığı alıyor ise bu engelliye kurum tarafından ayrıca harçlık verilmez.
Soru 31: Engelli Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerine alım koşulları nelerdir?(maddi gelir/rapor oranı vb.)
Engelli bakım merkezine yerleştirme için, bireyin sağlık kurulu raporu ile engelli tanısı alması ve hakkında yapılacak sosyal inceleme raporu ile bakım ihtiyacı olduğunun tespit edilmesi yeterlidir. Ayrıca bir gelir kriteri bulunmamaktadır. Engellinin özel bakım merkezine yerleşmek istemesi halinde sağlık kurulu raporunda ‘ağır engelli evet’ ibaresinin bulunması ve engel oranının %50 ve üzerinde bulunması ve her türlü gelirleri toplamı hanedeki kişi sayısına bölündüğünde kişi başı gelir asgari ücretin 2/3’ünden az olması gerekir.
Soru 32: Engellinin evinde ASPB tarafından bakım hizmeti verilir mi?
ASPB tarafından engellinin evinde bakım hizmeti verilebilir.
Soru 33: Engelli Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerine yerleşen engellinin emekli maaşına el konulur mu?
Engelli Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerinde kalan engellinin emekli maaşına el konulmaz.
Soru 34: Engelli Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerinde kalan engelliler ne gibi haklara sahiptir?
Engelli Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerinde kalan engelliler, engellilerin sahip olduğu bütün haklara sahiptir.
Soru 35: ÖTV'siz alınan araç kaç yıl sonra satılabilir?
İstisnadan yararlanarak adlarına bir taşıt aracı tescil edilenlerin, tescil tarihinden itibaren 5 yıl süresince ÖTV ödemeden taşıt aracı satın almaları veya ithal etmeleri mümkün değildir. İstisna uygulanarak iktisap edilen araç için ÖTV ödenmesi durumunda dahi, 5 yıllık süre dolmadığı sürece yeniden istisnadan yararlanarak araç iktisap edilmesi mümkün değildir.
İstisnadan yararlananlar tarafından bu istisnadan yararlanılarak edindikleri kayıt ve tescile tabi malları 5 yıldan fazla kullanarak elden çıkarmaları durumunda bu hüküm uygulanmaz.
ÖTV ödenmeden malul veya engelli tarafından belirtilen esaslara göre satın alınan aracın 5 yıl içerisinde çalınması halinde, ilk iktisap tarihinden itibaren 5 yıl geçmedikçe yeni bir aracın istisna hükmünden yararlandırılması mümkün bulunmamaktadır.
Soru 36: Daha önce ÖTV'siz aldığı aracın 5 yıllık süresi dolduğunda ikinci aracı alabilir mi?
Engelli vatandaş ÖTV’siz aldığı aracın 5 yıllık süresi dolduktan sonra ikinci aracı alabilir.
Soru 37: Akondroplazi (cücelik) olan vatandaşlar engelli sayılır mı?
Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik ekinde yer alan özür oranı cetvelinde sadece bu tanı ile %40 oranına ulaşmamaktadır. Ancak Sağlık Bakanlığı ve Bakanlığımız işbirliği ile çıkarılması planlanan yönetmelik taslağında Akondroplaziye %40 engel oranı ile yer verilmiştir.
Soru 38: Engelli kişi emekli ise EKPSS Sınav/Kuraya katılabilir mi? Atanmaları halinde emekli maaşları kesilir mi?
5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi hükmüne göre herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanların, genel bütçeye dâhil dairelerin, katma bütçeli idarelerin, döner sermayelerin, kefalet sandıklarının, sosyal güvenlik kurumlarının ve bütçeden yardım alan kuruluşların kadrolarına tekrar açıktan atanamayacakları öngörüldüğünden bahisle, EKPSS/kuraya başvuruda bulunacak engelli adayların yerleştirme amacıyla yapacakları tercihlerde bahsi geçen kurumları tercih edemeyecekleri, tercihleri sonucunda yerleştirilseler dahi bu kurumlarca atamalarının yapılmayacağı, yapılmış ise iptal edileceği hususunu göz önünde bulundurmaları gerekmektedir.
65 yaşını dolduran engelli adayların EKPSS/kuraya başvuruda bulunmaz. Bu sınava ve kuraya katılanlardan yerleştirme tarihinde 65 yaşını dolduracak olanlar için EKPSS/kura sonuçları kazanılmış hak teşkil etmez.
Soru 39: Engelli bireylere ÖSYM'nin sınavlarında sağlanan kolaylık ve ayrıcalıklar nelerdir?
Engelli ya da sağlık sorunu olan adayların “Engelli Salonlarında” sınava alınabilmeleri için bir üniversite veya devlet hastanesinden alacakları;
-Engelli Sağlık Kurulu Raporu / Sağlık raporlarının onaylı bir örneğini
-Sağlık/Engel Bilgi Formunu
-Sağlık/engel durumlarını belirten dilekçelerini
-Aday Başvuru Kayıt Bilgilerinin bir fotokopisini başvuru süresi içerisinde ÖSYM’ye ulaştırmaları gerekmektedir.
ÖSYM’ye son dönemlerde sınav giriş kâğıdında kullanacakları özel araç-gereç ve destek teknolojilerini belirtmelidirler.
Görme Engeli Olan Adaylar
Görme engelli adaylardan okuyucu yardımı talep eden adaylara; şekil, grafik, tablo, resim gibi görsel verilerin yer aldığı sorular ile karmaşık ifade içeren sorular sorulmaz. Bu adayların, okuyucu ve işaretleyici yardımcı görevlileri verilerek, tekli salonlarda sınava alınmaları sağlanır. Sınav soru ve süre miktarlarına göre belirlenen ölçüde ek süre verilir.
Soru kitapçığını kendi okuyabilecek durumda olan görme engelli adaylara, talepleri doğrultusunda 9 ya da 14 punto yazı karakterinde yazılmış soru kitapçığı ile işaretleyici yardımı verilir. İşaretleyici yardımı isteyen adaylar tekli, istemeyen adaylar ise toplu salonlarda sınava alınır.
Soru kitapçığını kendisi okuyabilecek durumda olan (sınavda okuyucu yardımı talep etmeyen) adaylara ek süre verilmez.
İşitme Engeli Olan Adaylar
İşitme engelli adayların raporlarında, işitme engelinin tipi (sensörinoral, iletim veya mixt olarak), her bir kulak için ayrı ayrı işitme eşikleri (dB olarak) ve konuşma engellerinin olup olmadığının (ve varsa derecesinin) belirtilmelidirler.
Adaylar, raporlarına işitme testinin imzalı ve onaylı bir örneğini de eklemelidir. İşitme engelli adaylardan işitme cihazı/biyonik kulak (koklear implant) kullananların Engelli Sağlık Kurulu Raporlarında ve Sağlık Durumu/Engel Bilgi Formlarında bu durumlarının mutlaka belirtilmesi gerekmektedir. Bu bilgi, adayların Sınava Giriş Belgelerine yansıtılır ve adayların bu cihazları ile sınav binalarına alınmalarına izin verilir.
Sınava Giriş Belgelerinde işitme cihazı/biyonik kulak (koklear implant) yazılı olan adaylar, bu cihazları ile sınav binalarına alınır, cihazlar sınav görevlileri tarafından adaydan sınav öncesi teslim alınarak sınav tamamlandıktan sonra tekrar adaya teslim edilir. Sınava Giriş Belgelerinde işitme cihazı/biyonik kulak (koklear implant) yazılı olan adaylardan bu cihazlarının sınav süresince üzerlerinde bulunmasını isteyenler ise ÖSYM tarafından hazırlanan her türlü kablolu-kablosuz iletişimi kesilmiş sınav merkezlerinde sınava alınır.
İşitme engelli adaylardan Engelli Sağlık Kurulu Raporunu ve istenen diğer belgeleri de ÖSYM’ye ulaştırmaları halinde ÖSYM’nin görevlendireceği ilgili Komisyon tarafından belirlenecek ek süre verilir.
Bedensel Engeli Olan Adaylar
Sınavda işaretleyici yardımına ihtiyacı olan bedensel engelli adaylara işaretleyici yardımı verilir. Bedensel engelli adaylardan, sağlık kurulu raporlarında, vücutlarında motor sistem mekanizması yeterli düzeyde gelişmediği için vücut hareketlerine hâkim olamadığı belirtilen CP (Serebral palsi vb.) hastalarından sınavda okuyucu ve işaretleyici yardımı talep eden adaylara, okuyucu ve işaretleyici yardımı verilir.
Diğer Engeli Olan Adaylar
Sağlık Durumu/Engel Bilgi Formunda Sürekli Engel Grubunda;
- Süreğen Hastalık (Kronik)
- Dil ve Konuşma Zorluğu
- Zihinsel (MR)
- Sınıflanamayan alanlarını işaretleyen adaylar, bu grupta yer almaktadır.
Zihinsel MR (mental retardasyon) ile sınıflanamayan grupta yer alan yaygın gelişimsel bozukluk (otizm spektrum bozuklukları (OSB), asperger sendromu, RETT sendromu, dezintegratif bozukluk vb.), özgül/özel öğrenme güçlüğü (disleksi, dikkat eksikliği, hiperaktivite vb.) olduğu belirtilen adaylara ek süre ve talepleri doğrultusunda okuyucu ve/veya işaretleyici yardımı verilir. Bu adaylar tüm sorulardan sorumludur. Okuyucu yardımı alan adayların istedikleri takdirde sınav esnasında soruları kendilerinin de okumalarına izin verilir. Okuyucu ve/veya işaretleyici yardımı talep etmeyenler istedikleri takdirde tekli salonlarda sınava alınır.
Ruhsal ve duygusal sağlık sorunu (panikatak, depresyon, şizofreni, atipik psikoz gibi) olan adaylara talepleri doğrultusunda işaretleyici yardımı verilir. İşaretleyici yardımı talep etmeyenler de istedikleri takdirde tekli salonda sınava alınır.
Diyabet hastalarının insülin pompası, şeker ölçüm cihazları, ek gıda vb. ile engelli sınav salonlarına alınmalarına izin verilir. Sürekli sağlık sorunu nedeniyle ilaç kullanan adayların yanlarında ilaç getirmesine izin verilir. Sürekli sağlık sorunu nedeniyle ilaç vb. kullanan adayların bu durumlarını dilekçelerinde belirtmeleri gerekmektedir. ÖSYM’nin ilgili Komisyonunca bu talepleri değerlendirilir.
Geçici Engeli Olan Adaylar
Geçici süreli sağlık sorunu veya hamilelik gibi geçici özel durumu olan adayların; ilaç, ek gıda, tuvalet gibi ihtiyaçlarının karşılanmasına ve üzerlerinde/yanlarında sargı, alçı, atel, koltuk değneği, oturma simidi gibi tedavi uygulamaları ile sınava alınmalarına izin verilir. Bu adaylara normal sınav süresi uygulanarak talepleri doğrultusunda işaretleyici yardımı verilir. Geçici engeli olan adayların sağlık raporlarında belirtilen rapor bitiş tarihi en fazla 1 yıl sonrası olarak girilebilir. Rapor bitiş tarihinden sonra bu durumdaki adayların sağlık durumu bilgisi sistemden silinir. Rapor bitiş tarihinden önce raporda belirtilen sağlık durumu değişen adayların, bu durumlarını dilekçe ile ÖSYM’ye bildirmeleri gerekir. Gerektiğinde raporlarını yenilemeleri istenebilir.
SAĞLIK DURUMU / ENGEL BİLGİ FORMU http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2017/OSYS/EngelBilgiFormu04012017.pdf
Soru 40: Vasisi olan bir engellinin yapabileceği işlemler nelerdir?
Vesayet altında bulunan bir zihinsel veya ruhsal engelli kendi mal varlıkları ve yasal haklarını kullanma konusunda yetki sahibi değildir. Bu yetki onun adına Vasisi/Yasal Temsilcisi tarafından kullanılır.
Vasi olan kişi, vasilikle ilgili tasarruflarından Vesayet Makamına karşı sorumludur. Vasi, engelli adına yapmış olduğu her türlü işlem, istendiği durumlarda Vesayet Makamına ibraz etmek zorundadır.
Soru 41: Evde Bakıma Destek Hizmeti şartları nelerdir? Hangi engelliler faydalanır? Başvuruları nereye yapılmalıdır?
Evde bakıma destek hizmeti engellisine ev ortamında bakmakta zorlanan ailelere yönelik sunulan bir hizmettir. Kişinin engellisine bakım hizmeti veremeyecek durumda olduğunun yapılacak sosyal inceleme raporu ile tespit edilmesi halinde verilen bir hizmettir. Bu hizmetle ilgili başvurular engellinin bulunduğu ildeki kuruluşa, il müdürlüğüne ya da sosyal hizmet merkezine yapılabilir.
Soru 42: Engelli Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerinde kalan engelli farklı bir ildeki kurumda misafir olarak kalabilir mi? İşlemleri nasıl sağlanır?
Engelli Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerinde kalan engelli bulunduğu ilde kendi engel, yaş ve cinsiyet durumuna uygun merkez olması halinde ve bu merkezde boş yatak bulunması halinde il müdürlüğü onayı ile misafir olarak kalabilir. İşlemleri SHM ve il müdürlükleri üzerinden sağlanır.
Soru 43: Umut Evlerine doğrudan müracaat edilebilir mi?
Umut evlerine doğrudan müracaat edilemez. Kurum bakımında kalan engelli umut evine yerleştirilir.
Soru 44: Engelli sınıfı ehliyet almak için engel oranı yüzde kaç olmalıdır? Prosedürü nelerdir?
Engelli raporunda “özel donanımlı araç kullanabilir” ibaresinin yer alması yeterli görülmektedir. Engel oranının yüzdesi aranmaz.
İlk başvuru pratisyen tabip/aile hekimlerine yapılacaktır. Uzman tabip/tabiplerin değerlendirilmesi için sevk edilen sürücü ve sürücü adayı engelli kişi “özel tertibatlı araç kullanması” gerektiği kararı verilir ise, ilgili uzman tabip/tabipler tarafından İl Sağlık Müdürlüğü bünyesinde oluşturulacak komisyona sevk edilecektir.
Soru 45: Engelli kendi evinin önüne engelli park yeri işareti koyarak, kendi aracı için ayırabilir mi?
Engelli kişi ya da yakınları il ya da ilçe belediyesine başvurarak evinin önüne engelli işareti ve engelli otopark levhası konulmasını talep edebilir.
Soru 46: Kimliği olmayan engelli vatandaşların kuruma yerleşme işlemleri nasıl sağlanmaktadır?
Acil yerleştirme genelgesi kapsamında yapılmaktadır.
Soru 47: Kimsesi olmayan engelli vatandaş adına engelli raporu nasıl çıkartılır?
Acil Durum Yönetmeliğine göre kişi bakım altına alınmaktadır. İl Müdürlüklerinde sorumlu birim (yerleştirilen kurumda olabilmektedir) tarafından görevlendirilecek personel, kimsesiz kişiye refakat ederek engelli sağlık kurulu raporu alma sürecinde yardımcı olmaktadır.
Soru 48: Engelli Sağlık Kurulu Raporlarına hangi durumlarda ücret ödenir?
08.02.2002 tarih ve 24665 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 28.01.2002 tarihli ve 2002/3654 Sayılı Kararnamenin Eki Kararda; Gaziler, şehit ve gazi dul ve yetimleri, engelliler, öğrenciler ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamındaki kişiler 08.01.2002 tarihli ve 4736 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrası hükmünden muaf tutulmuştur. Anılan karar hükmü kapsamında yer alan kimselerin Bakanlığımıza bağlı hastaneler ve Kamu Üniversite hastaneleri tarafından düzenlenen sağlık kurulu raporuna istinaden geri ödeme kurumlarınca ödenmeyen kısmı için sağlık kuruluna esas yapılan muayene, tetkik, tahlil vb. işlemlerden ücret talep edilmez.
Yukarıdaki Bakanlar Kurulu Kararıyla istisna tutulan kişilere kanuni düzenlemelerden kaynaklanan haklardan yararlanmak amacıyla düzenlenecek Sağlık Kurulu Raporları için ücret talep edilmeyerek, bulundukları durumun gereğine uygun olmayan özel amaçla talep edilen raporlar için ücret alınmaktadır.
Soru 49: Engelli Sağlık Kurulu Raporu ile malulen emeklilik için alınan rapor aynı görevi görür mü ?
30.03.2013 tarihli ve 28603 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan “Engellilik Ölçütü, Sınıflandırması ve Engellilere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik” gereğince bu yönetmeliğin yürürlüğü girdiği tarihten önce; engelliler için düzenlenmiş sağlık kurulu raporlarıyla belirlenmiş olan engel oranları, çalışma gücü kayıp oranları, vücut iş görme gücü kaybı oranları, tüm vücut fonksiyon kaybı oranları geçerli olup bu oranlara dayanılarak sağlanmış sosyal destek ve yardım hizmetlerinin sürdürülebilmesi için yeniden engelli sağlık kurulu raporu düzenlenemez. Süreli verilen raporlar ile ilgili olarak hastaneye yeniden sevk işlemi uyarınca veya herhangi bir sebeple yeni bir rapor istenmesi durumunda, engel oranları, bu yönetmelik hükümlerine göre yeniden belirlenir.
Sosyal güvenlik kuruluşlarınca primli sisteme tabi olanlara bağlanacak malullük aylıkları için istenecek engelli sağlık kurulu raporları bu Yönetmelik kapsamında değerlendirilmez. Kurumlar, kendi mevzuatlarında yer alan hükümler gereğince engelli sağlık kurulu raporlarının yenilenmesini talep edebilmektedir.
Soru 50: Engelli Sağlık Kurulu Raporuna hangi durumlarda itiraz edilir?
Engelli sağlık kurulu raporunda engel oranı, ağır engellilik durumu, raporun sürekli olup olmama durumu gibi kararlar yer almaktadır. Söz konusu kararların uygun olmadığı yönünde bir kanaat oluştuğunda engelli kişi yakını ya da kurumlar itiraz edebilmektedirler.
Soru 51: Süresiz Engelli Sağlık Kurulu Raporlarının bazı durumlarda yenilenmesi gerekir mi?
Engellilere hizmet veren kurum vuruluşlar kendi mevzuatları gereğince raporun yenilenmesini talep edebilmektedirler. Örneğin Milli Eğitim Bakanlığı 2 yılda bir düzenlenen eğitim raporu için, Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Vergisi Tebliğinde yer alan merkez sağlık kuruluna raporun yenilenmesi salahiyetini vermiştir. Benzer şekilde EKPSS ile işe yerleştirilen kişilerden işe başlamaları sürecinde iş yerleri raporun yenilenmesini isteyebilmektedir.
Soru 52: Engellilere Hususi Damgalı Pasaport (Yeşil pasaport) verilir mi?
Kişilere yalnızca engelliliğinden dolayı Hususi Damgalı Pasaport verilemez. Hususi Damgalı Pasaportların kimlere ne şekilde verileceği pasaport kanunun ilgili maddesinde belirlenmiştir.
Soru 53: Saldırgan davranışlar sergileyen engellinin kuruma alım işlemleri nasıl yürütülmektedir?
Engelli ile ilgili sağlık müdürlüğü tarafından sağlık tedbir kararı alındıktan sonra tıbbi sağaltımı yapıldıktan sonra kuruma yerleştirme işlemi gerçekleştirilir.
Soru 54: Engelli bir çocuk ile yetişkin aynı kurumda mı kalır?
Engelli bir çocuk ile yetişkin aynı kurumda kalmaz. Bakanlığa bağlı resmi engelli bakım kuruluşları engellinin yaş, cinsiyet ve engel grubuna göre gruplandırılarak hizmet vermektedir.
Soru 55: Engelli vatandaşların spor müsabakalarına girişi ücretsiz midir?
14 Nisan 2011 tarihinde yürürlüğe giren 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliği Önleme Kanunu'nun 5. Maddesi'nin 4. fıkrası uyarınca spor müsabakalarının yapıldığı alanlara girişi sağlayacak biletler elektronik sistem üzerinden oluşturulmaktadır.
Elektronik kart kullanımının zorunlu olduğu Spor Toto Süper Lig ve PTT 1. Lig müsabakalarına izleyici olarak girmek isteyen tüm vatandaşlar elektronik kart (mevcut uygulamada passolig kart) sahibi olmak mecburiyetindedir. Ayrıca, engelli ve gazilere yönelik stadyumlarda müsabakaları izleyebilecekleri nitelikte yer tahsisi kulüpler tarafından yapılmaktadır.
Gazi ve engelli bireylerin Spor Toto Süper Lig ve PTT 1. Lig müsabakalarında kendileri için ayrılmış olan bu bölümlere girebilmeleri için öncelikle elektronik kart (passolig) sahibi olmaları gerekmektedir.
Elektronik kart sahibi olan gazi ve engellilere müsabakayı izlemeleri için gereken elektronik bilet atamaları stadyum bilet gişelerinde tüm takımlar tarafından ücretsiz olarak yapılmaktadır.
6222 sayılı kanun hükümleri çerçevesinde elektronik kartı (passolig) olmayanların sadece engelli ya da gazi kartlarıyla Spor Toto Süper Lig ve PTT 1. Lig müsabakalarına giriş imkanı bulunmamaktadır.
Engelli bireylerin maç gününden en az 2-3 gün önce kulübe giderek bildirimde bulunması gerekmektedir. Kulübün engelli kontenjanı var ise, ücretsiz biletlerini Passolig Kartlarına tanımlatabilirler. Tanımlama esnasında engelli kimlik kartının gösterilmesi zorunludur.
Soru 56: Yurt dışından ÖTV'siz araç getirme işlemleri hangi kurum tarafından ne şekilde sağlanmaktadır?
Kişinin engel durumuna göre iki şekilde araç ithali yapılmaktadır:
1-Bizzat engelli kişi tarafından kullanılmak üzere özel surette imal edilmiş hareket ettirici tertibatı bulunan araç ithali,
2-El ve ayak fonksiyonlarını tamamen yitirmiş olmaları nedeniyle bizzat engelli kişi tarafından kullanılamayan, kişinin araca binip inmesiyle taşınmasını kolaylaştırıcı tertibatı bulunan araç ithali.
Ancak, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren sol bacak engeli olan gazilerde özel tertibat aranmaz.
Bu kişiler;
a)Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik ise ikametini Türkiye Gümrük Bölgesine kesin olarak nakletmek suretiyle getirilen,
b)Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik ise; Türkiye Gümrük Bölgesi dışındaki gerçek ve tüzel kişiler (dernek, vakıf vb.) tarafından kendisine bağış yoluyla gönderilen veya bedel karşılığı alınan, özel tertibatlı aracı vergilerden muaf olarak ithal edebilir.
Özel tertibatlı engelli aracı için, araç Türkiye’ye getirilmeden önce engelli kişinin bizzat kendisi, vasisi veya Gümrük Kanununun 225 inci maddesi çerçevesinde temsil yetkisini haiz kişiler tarafından yetkili gümrük idarelerinden birine müracaat edebilir.
Soru 57: Engellilerin motosiklet alımında ÖTV istinası var mıdır?
Yurt İçinden Alınan Taşıtlardan motor silindir hacmine bakılmaksızın, motosikletler bakımından istisnadan yararlanılabilmektedir. Bu uygulamada, taşıtta herhangi bir mekanik ilave veya tadilat (özel tertibat) yapılması şartı aranmaz.
Soru 58: ÖTV'den faydalanan engelli MTV'den faydalanabilir mi?
Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun “İstisnalar” başlıklı 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, engellilik dereceleri %90 ve daha fazla olan malul ve engellilerin adlarına kayıtlı taşıtlar ile diğer malul ve engellilerin, bu durumlarına uygun hale getirilmiş özel tertibatlı taşıtların motorlu taşıtlar vergisinden istisna olduğu belirtilmiştir.
Soru 59: Engellilerin KYK borcu silinir mi? Ebeveyni engelli olan çocuklara KYK yurdunda öncelik sağlanır mı?
Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından ücretsiz barınma hakkına sahip öğrenciler şu şekilde belirlenmiştir:
- Lise ve dengi öğrenimlerini Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı yetiştirme yurtlarında tamamlayanlar
- Devlet koruması altında olan öğrenciler
- Anne ve babası (her ikisi de) vefat etmiş olanlar
- Şehit ve gazi çocukları
- Gaziler
Soru 60:Engellilerin KYK borcu silinir mi?
Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu’na öğrenim ve/veya katkı kredisinden borcu bulunanlardan;
- Tam teşekküllü bir hastanenin sağlık kurulundan “hayatını çalışarak kazanamaz” ibaresi
- Kredi alırken veya aldıktan sonra vefat edenlerin borçları silinmektedir.
Soru 61: Ağır engellisi olan aile bireyine erken emeklilik sağlanır mı?
5510 sayılı Kanunla sosyal güvenlik sistemimize getirilen yeni bir düzenleme ile başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunanların, 1/10/2008 tarihinden sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenecek, eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilecektir. Yapılan bu düzenleme ile ağır engelli çocuğu olan kadın çalışanlara erken emeklilik hakkı tanınmıştır.
Soru 62: Özel eğitim gören çocuklara servis desteği sağlanır mı?
Engelli öğrencilerin okullarına ulaşımları ilk kez 2004-2005 eğitim-öğretim yılının II. Döneminde, Milli Eğitim Bakanlığı, Mülga Özürlüler İdaresi Başkanlığı ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü (Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı)nün işbirliğiyle gerçekleştirilen “Özel Eğitime İhtiyacı Olan Öğrencilerin Okullara ve Kurumlara Erişiminin Ücretsiz Sağlanması Projesi” ile karşılanmaya başlanmıştır. Resmi özel eğitim okulları ve özel eğitim sınıflarına devam eden engelli öğrencilerin okullarına ulaşımları kendileri için ayrılan özel servislerle devlet desteği ile ücretsiz sağlanmaya başlanmıştır. Bu hizmetten kaynaştırma öğrencileri yararlanamamaktadır.
Soru 63: Vasinin izni olmadan kurum bakımında kalan engelli kendi isteğiyle kurumdan ayrılabilir mi?
Kurum bakımında kalan engelli vasinin izni olmadan kurumdan ayrılamaz.
Soru 64: Süreli rapora sahip engelliler ÖTV'den faydalanabilir mi?
Engelli sağlık kurulu raporu süreli ise, bitimine 6 ay kalmadan önce araç alımının yapılmış olması şartı bulunmaktadır. Engelli sağlık kurulu raporu yenilendiğinde eğer engel oranı düşerse araç alımını yapmış olanlar ÖTV indirimli araçlarını ÖTV ödemeden kullanmaya devam ederler. Bu araç beş yıl içinde satılamaz. Satıldığı takdirde ÖTV ödenmesi gerekmektedir. Engelliden engelliye satışlarda (karşı tarafın da ÖTV indirimli araç alma hakkı var ise) ÖTV ödenmez.
Motorlu Taşıt Vergisi (MTV) muafiyeti için için engelli sağlık kurulu raporu süreli olanlar, raporu yenilediklerinde sağlık kurulu raporunu vergi dairesine vermek zorundadır. Engel oranı % 90 ve üzerinde devam edenler, yenilenen raporları ile MTV muafiyetinden yararlanmaya devam ederler. Fakat engel oranı düşenler, engelli sağlık kurulu rapor tarihinden itibaren MTV yükümlüsü olur ve vergi ödemeye başlarlar. Bu kişilerin engel oranı ilerleyen zamanlarda tekrar % 90 ve üzerine çıkarsa MTV muafiyeti için yeni başvuru yapabilirler.
Süreli sağlık kurulu raporlarıyla ilgili ÖTV ve diğer vergi muafiyetleri/indirimlerine yönelik uygulamalar hakkında ayrıntılı için Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 444 0 189 numaralı Vergi İletişim Merkezi’nin aranması yararlı olacaktır.
Soru 65: Kurum bakımında kalmayan engellilere sosyal etkinlikler düzenleniyor mu?
Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağlı deniz ve doğa kamplarından engelli vatandaşlar da yararlanabilmektedir. Ayrıca, belediyeler, sivil toplum kuruluşları ve yerel yönetimler de engellilere yönelik çeşitli sosyal etkinlikler düzenlemektedir.
Soru 66: Engelsiz yaşam merkezleri hangi illerde bulunmakta ve kimler yerleşmektedir?
Engelsiz yaşam merkezleri; Adana, Ankara, Ardahan, Artvin, Batman, Bayburt, Bitlis, Bursa, Çanakkale, Çorum, Denizli, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Hatay, İstanbul, Karabük, Kars, Kırıkkale, Kırşehir, Kilis, Malatya, Manisa, Mardin, Niğde, Ordu, Osmaniye, Siirt, Sinop, Şanlıurfa, Tokat, Uşak, Van, Zonguldak illerinde bulunmaktadır. Bu merkezlere bakım ihtiyacı olduğu sosyal inceleme raporu ile belirlenen engelliler yerleştirilmektedir.
Soru 67: Engelli Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerine müracaatta bulunan vatandaşlar yer olmadığı zaman sıraya alınmakta, bu sıra neye göre yapılıyor?
Engelli bakım ve rehabilitasyon merkezinin kapasitesinin dolu olması durumunda yapılan başvurular müracaat sırasına göre sıraya alınmaktadır.
Soru 68: Engelli devlet memurlarının tayin hakkı bir defa mı verilmektedir?
30.06.2014 tarihinde Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik’e Engellilik Durumuna Bağlı Yer Değişikliği başlıklı aşağıda yer alan Ek 3üncü madde eklenmiştir. (Yönetmelik değişikliği 16 Ağustos 2014 Cumartesi tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.)
Engellilik Durumuna Bağlı Yer Değişikliği
Ek Madde 3 –İlgili mevzuatına göre alınan sağlık kurulu raporunda en az yüzde kırk oranında engelli olduğu belirtilen memurlar ile ağır engelli raporlu eşi veya bakmakla yükümlü olduğu birinci derece kan hısımları bulunan memurlar engellilik durumundan kaynaklanan gerekçelere dayalı olarak yer değiştirme talebinde bulunabilir.
Bu kapsamdaki talepler bu Yönetmelikte yer alan kısıtlayıcı hükümlere tabi olmaksızın kurumların kadro imkânları ve teşkilat yapıları dikkate alınarak karşılanır ve bu haktan bir defadan fazla yararlanılamaz.
Soru 69: Herhangi bir sosyal güvencesi ve geliri olmayan engelli kurum bakımında kalmak istediği takdirde taşınmaz mallarını bakanlığa vermek zorunda mı?
Böyle bir zorunluluk yoktur.
Soru 70: Engelli Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerine, ailesi ve çocukları tarafından bakılmayan engelli birey, kurum bakımına alındığı zaman bakım ücreti yakınlarından tahsil edilir mi?
Engelli birey ailesi tarafından bakılmayıp kuruma yerleştirilmişse ve bu engellinin ailesinin nafaka ödeme gücüne sahip bir ekonomik geliri var ise kurum tarafından aile hakkında nafaka davası açılmak suretiyle böyle bir tahsilat yapılabilmektedir.
Soru 71: ÖTV'siz alınan araç ile engelli yakını yurt dışına ve şehir dışına çıkabilir mi ? (%90 üzeri olması durumunda)
Engellilik oranı yüzde 90 ve üzeri olup ta (araçta özel donanım olsun olmasın) ötv indirimli araç alan kişilerin adlarına alınan otomobilleri de kendileri, eşleri ve üçüncü dereceye kadar yakın akrabaları kullanabilir. Yurt dışına ve şehir dışına çıkmalarında bir kısıtlılık bulunmamaktadır.
Soru 72: Umut Evlerinde cinsiyet ayrımı var mıdır? Kız ve erkek engelliler aynı evde mi yaşamaktadır?
Umut evlerinde cinsiyet ayrımı bulunmaktadır. Umut evlerinde yetişkin engelliler cinsiyet gruplarına göre umut evlerine yerleştirilmektedir. Yetişkin kız ve erkek engelliler ayrı evlerde yaşamaktadır.
Soru 73: Engellilere kamuya ait yüzme havuzlarında kaç kulvar ayrılmaktadır?
Kamuya ait yüzme havuzlarında engellilere yönelik özel uygulamalar kurumların insiyatifindedir.
Soru 74: EKPSS ve kura ile ilgili detaylı bilgi alabilir miyim?
2 yılda bir yapılan sınava en az %40 ve üzerinde engelli bireyler başvurabileceklerdir.
Sınav ve kura yöntemiyle atama yapılır. Lise, ön lisans ve lisans mezunları sınava, İlkokul, ortaokul, ilköğretim ve özel eğitim iş uygulama merkezi veya okulu mezunu engelli adayların memur kadrolarına yerleştirilmelerinde kura yöntemi kullanılır. Sınava girmiş olanlar tekrar kura için müracaat edemezler.
EKPSS sonuçları sınavın yapıldığı tarihten itibaren dört yıl geçerlidir. Ancak bu süre içinde yeni bir sınavın yapılamaması durumunda sınav sonuçları, bir sonraki sınava kadar geçerli olmaya devam eder.
Yerleştirmelerde geçerliliği devam eden birden fazla EKPSS puanı bulunan adayın en üst eğitim düzeyinden almış olduğu en yüksek EKPSS puanı dikkate alınır.
Soru 75: Hizmetli-Memur statüsündeki engellilerin tekrar EKPSS-Kura hakkına katılmaları mümkün müdür?
Halen memur olarak çalışmakta olanlar, başka hizmet sınıfı kapsamındaki kadrolar ile bulundukları kadrolardan farklı olmak kaydıyla mezunu oldukları eğitim programları itibarıyla ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadrolar hariç olmak üzere Engelli Kamu Personel Seçme Sınavı ve Engellilerin Devlet Memurluğuna Alınmaları Hakkında Yönetmelik kapsamında yerleştirme işlemlerine başvuramaz, yerleştirilseler dahi atamaları yapılamaz.
Soru 76: Engellilere HGS indirimi bulunmakta mıdır?
Engellilere HGS indirimi bulunmamaktadır.
Soru 77: Engellilerin ulaşılabilirlik ve erişilebilirlik ile ilgili hakları nelerdir?
Engelliler için erişilebilirlik önlemlerinin alınması/alınmış olması, yerel yönetimler ve ilgili kamu kurumları için bir yükümlülüktür.
5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanunun 7 nci, geçici 2 nci ve geçici 3 üncü maddelerinde kamu kurum ve kuruluşlarına ait mevcut resmi yapılar, mevcut tüm yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel alt yapı alanları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılmış ve umuma açık hizmet veren her türlü yapılar ile büyükşehir belediyeleri ve belediyeler tarafından şehir içinde sunulan ya da denetlenen toplu taşıma hizmetlerinde erişilebilirliğin sağlanmasına yönelik amir hükümler yer almaktadır.
20.07.2013 tarihinde yayınlanan Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliği çerçevesinde, her ilde valilikler bünyesinde Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme komisyonları kurulmuş, izleme ve denetleme faaliyetlerine başlamıştır.
Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme komisyonlarınca yapılan denetim sonrasında idari para cezası uygulanabilmektedir. Komisyonlara bireysel başvuru da yapılabilmektedir.
Soru 78: Açıköğretim Fakültesi okuyan engellilere harç muafiyeti ya da indirimi bulunmakta mıdır?
5/6/2013 tarih ve 13 sayılı Anadolu Üniversitesi Yönetim Kurulu Kararı gereğince engellilik oranı %40 ve daha fazla olan öğrencilerden Dönem Öğretim Gideri alınmamaktadır.
Engellilik oranı %40 ve daha fazla olan öğrenciler bu durumlarını Engelli Sağlık Kurulu Raporu ile belgelendirmek zorundadır.
Soru 79: Engelli bireyin ailesine yönelik ne gibi hizmetler bulunmaktadır?
Engellinin 18 yaş altında olması durumunda engelliler maaşı engellinin ailesine verilmektedir. Engellisine bakım veren aile üyesinde bakım aylığı bağlanmaktadır. Engellisine bakım veren aile üyelerine engellisinde 1 ay süre ile kurumda bakım sağlayarak dinlenmelerine olanak sağlanmaktadır.
Soru 80: Engelliler için ayrılmış park yerlerinin işgalini önlemeye yönelik bir düzenleme var mıdır?
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 61 inci maddesine göre “Engellilerin araçları için ayrılmış park yerlerine” engelli olamayanlar tarafından park edilmesi yasaklanmıştır ve engelli olmayanlar tarafından yapılan ihlâlin para cezası iki kat olarak uygulanmaktadır.
Soru 81: Evde birden fazla engellisi olan kişiler, birden fazla ÖTV indirimli araç satın alabilir mi?
Bununla ilgili bir kısıtlılık yoktur. % 90 ve üzeri engelleri varsa, ya da kendileri kullanacaksa, istenilen şartları tamamladıklarında alınabilir.
Soru 82: Engellilere yasal olarak öncelik hakkı verilen kurumlar hangileridir?
Engelliler ihtiyaçlarına uygun olarak yasal haklarından örneğin; eğitim, sağlık, çalışma, seyahat vb. haklarından yararlanmaktadırlar. Bu hakların kullanımında bir öncelik ya da sonralık sıralaması yoktur.
Soru 83: Engelli bir bireyin eğitim hakları nelerdir?
Engelli bireyler temel eğitim ilkeleri doğrultusunda genel eğitim, özel eğitim ve mesleki eğitim görme haklarını kullanabilmektedirler.
5378 sayılı Engelliler Kanunu'nun 15. Maddesinde “Hiçbir gerekçeyle engellilerin eğitim alması engellenemez. Engelli çocuklara, gençlere ve yetişkinlere, özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak, bütünleştirilmiş ortamlarda ve engelli olmayanlarla eşit eğitim imkânı sağlanır.” ibaresi yer almaktadır. Engelli çocukların engelli olmayan akranları ile birlikte sosyal ve eğitimsel açıdan birlikteliklerinin sağlanabilmesi, toplumsal hayata katılabilmeleri için eğitim politika ve uygulamalarında temel yaklaşım kaynaştırma eğitimi uygulamalarıdır.
Ülkemizde dil ve konuşma güçlüğü, görme yetersizliği, işitme yetersizliği, bedensel yetersizliği, otizm, özgül öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, süreğen hastalığı, zihinsel yetersizliği ve birden fazla yetersizliği olan engelli bireyler özel eğitim hizmetlerinden yararlanmaktadır.
Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin zorunlu öğrenim çağı: Okul öncesi dönemi de içine alan 3-14 yaş olarak belirlenmiştir. Ülkemizde eğitime ihtiyacı olan engellilere yönelik MEB sorumludur. Engellilere yönelik erken eğitim 0-6 yaşından başlayarak eğitim ve öğretim hizmetlerinde MEB nın yanı sıra üniversitelerin ilgili bölümlerinden de bilgi ve yönlendirme hizmetlileri alınabilir.
Özel eğitime ihtiyacı olan bireylere özel eğitim hizmetleri resmi veya özel, özel eğitim kurumları aracılığı ile verilmektedir. Bu hizmetler;
-Engel türlerine yönelik olarak açılan özel eğitim okullarında,
-Genel eğitim içerisindeki okulların özel eğitim sınıflarında ve kaynaştırma eğitimi uygulanan sınıflarda,
-Hastane ilköğretim okullarında,
- Gerçek ve tüzel kişilerce açılmış olan özel özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde verilmektedir.
Özel Eğitim Hizmetleri;
- Erken Çocukluk ve Okul Öncesi,
- İlköğretim,
- Orta Öğretim,
- Yüksek Öğretim ve
- Yaygın eğitim düzeylerinde sunulmaktadır.
Özel eğitim hizmetlerine ihtiyacı olan bireylerin uygun eğitim programlarına yerleştirilmeleri tanılama süreci ile başlamaktadır. Özel eğitimden veya destek özel eğitimden yararlanacak engelli bireylerin öncelikle engelliler için sağlık kurulu raporu vermeye yetkili hastanelerde tıbbi tanılamalarının yaptırılması gerekmektedir. Engelliler için sağlık raporu almış olan bireyler eğitimsel açıdan değerlendirilmeleri ve uygun bir eğitime yönlendirilip yerleştirilmelerinin sağlanabilmesi için bulundukları illerdeki Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik Araştırma Merkezlerine başvurmaları gerekmektedir.
teşekkürler başarılarınızın devamını dilerim
YanıtlaSilBen Tşk ederim Güzel Yorumunuz için
Sil